प्राय: सोधिने प्रश्नहरु

रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स लिमिटेड कस्तो कम्पनी हो?

रिलायबल नेपाल लाइफ इन्स्योरेन्स लिमिटेड – एउटा जीवन बीमा कम्पनी हो जसलाई नेपाल बीमा प्राधिकरण र नेपाल सरकार द्वारा विधिवत रुपमा जीवन बीमा व्यवसाय संचालन गर्ने अनुमति प्राप्त छ। यस पब्लिक लिमिटेड कम्पनीलाई प्रख्यात अर्थशास्त्री, उद्योगी, बैंकर र प्रतिष्ठित पेशाकर्मीहरूको समूहद्वारा प्रवर्द्धन गरिएको छ, र यसको नेतृत्व अनुभवी व्यवस्थापन समुहले गरिरहेको छ। यसको प्रमुख शेयरधनिहरूमा ग्लोबल आईएमई बैंक लिमिटेड र प्रभु बैंक लिमिटेड समावेश छन्। यो अत्याधुनिक प्रविधिको प्रयोग गरेर र पहुँचमा ग्राहकमुखी भएर ग्राहकहरूलाई सेवा प्रदान गर्न बजारमा उपस्थित छ।

जीवन बीमा के हो?

जीवन बीमा भनेको बीमितको अकाल मृत्युबाट हुने आर्थिक नोक्सानी विरुद्धको सुरक्षा हो। बीमितको मृत्यु भएको खण्डमा इच्छाइएको व्यक्तिले दावी रकम प्राप्त गर्दछ र यसरी बीमितको मृत्युको आर्थिक प्रभावबाट परिवार नै सुरक्षित हुन्छ। दावी रकम बीमितले गरेको बीमाशुल्क भुक्तानी वापत जीवन बीमकले भुक्तानी गर्दछ। जीवन बीमाको लक्ष्य बीमितको मृत्यु पछि नीजको परिवारलाई आर्थिक सुरक्षा प्रदान गर्नु हो

मृत्यु लाभ के हो?

मृत्यु लाभ भनेको बीमितको मृत्यु भएपछि बीमकबाट प्राप्त हुने रकम हो।

मैले जीवन बीमा किन विचार गर्नुपर्छ?

कोही पनि आफ्नो मृत्युको बारेमा सोच्न चाहँदैन यद्यपि यदि हजुरसँग जीवन बीमालेख छ भने हजुरको परिवारलाई आर्थिक बोझबाट जोगाउन सकिन्छ। जीवन बीमामा लगानी गर्नु भनेको हजुरले सबैभन्दा बढी ख्याल गर्नेहरूका लागि जिम्मेवारी र मायाको कार्य हो। भोलिको लागि जोगाउन आजको तयारी हो ।यस बाहेक हालमा वार्षिक रु. ४०,०००/- सम्मको कर योग्य आम्दानीमा कर छुट हुनेछ।

के म बहु-जीवन बीमा पोलिसीहरू राख्न सक्छु?

एक भन्दा धेरै जीवन बीमालेखहरू राख्न सम्भव छ र केहि अवस्थामा यो विचार गर्न लायक हुन सक्छ। उदाहरणका लागि हजुरसँग सावधिक बीमालेख छ तर हजुरको आम्दानि र आश्रित संख्या बढेकोले थप कभर आवश्यक छ भने, हजुर यसलाई व्यवस्थित गर्ने सबैभन्दा प्रभावकारी तरिका एक अतिरिक्त बीमालेख लिनु हो ।

सावधिक जीवन बीमा के हो?

सावधिक बीमा एक जीवन बीमालेख हो जसले बीमितको जीवनलाई निश्चित अवधि कभर गर्नुको अलावा, बिमितलाई निश्चित समयावधिसम्म नियमित रूपमा बचत गर्न मद्दत गर्दछ ताकि उसले बीमा परिपक्वतामा राम्रो रकम प्राप्त गर्न सक्षम हुन्छ । यो परिपक्वता रकम विभिन्न आर्थिक आवश्यकताहरू पूरा गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ जस्तै व्यक्तिको सेवानिवृत्ति, बालबालिकाको शिक्षा र/वा विवाह वा घर किन्न कोष आदि । यसमा ऐच्छिक सुविधाहरु थप गरि लिन सकिन्छ ।

म्यादी जीवन बीमा के हो?

म्यादी बीमालेख जीवन बीमाको सबैभन्दा सामान्य रूप हो र यदि बीमाको अवधिमा बीमितको मृत्यु भयो भने लाभार्थीलाई एकमुष्ट भुक्तानी प्रदान गर्दछ तर परिपक्वता मूल्य भने  हुँदैन । यसमा पनि ऐच्छिक सुविधाहरु थप गरि लिन सकिन्छ ।

आजीवन जीवन बीमा के हो?

आजीवन जीवन बीमा एक प्रकारको जीवन बीमालेख हो जसले बीमितको सम्पूर्ण जीवनकालको लागि कभरेज प्रदान गर्दछ, यसमा एक निश्चित अवधि सम्म प्रिमियम भुक्तान गरिन्छ। यो हजुरको इच्छाइएको व्यक्तिलाई मृत्यु लाभ प्रदान गर्न मात्र नभई समयसँगै बढ्दै जाने बचत घटकलाई पनि समावेश गर्न डिजाइन गरिएको हो, जसलाई नगद मूल्य भनिन्छ।

म बीमा अवधिबारे कसरी निर्णय गर्छु?

तपाईले यसको लागि के चाहानुहुन्छ भनेर ठ्याक्कै विचार गर्न आवश्यक छ। हुनसक्छ हजुर यो सुनिश्चित गर्न चाहानुहुन्छ कि बीमा लामो समय सम्म रहन्छ जब सम्म हजुर आर्थिक रूपमा उत्पादक हुनुहुन्छ र हजुरले हजुरको सेवानिवृत्ति पछि वा हजुरको बच्चाहरुको उमेर संग जोडिएको भुक्तानको रूपमा एक राशि प्राप्त गर्न सक्नुहुन्छ, ताकि उहाँहरुले स्कूल समाप्त नगरेसम्म १८ वर्षको उमेर नपुग्दा सम्म यो समाप्त हुनेछैन। निस्सन्देह, हजुरको आफ्नै उमेर र अझै कति अवधि आम्दानी गर्ने योग्य हुनुहुन्छ, हजुरको निर्णयमा प्रभाव पार्नेछ।

मलाई कतिको जोखिम बहन आवश्यक छ?

यो हजुरको परिस्थिति, उमेर र अझै कति अवधि आम्दानी गर्ने योग्य हुनुहुन्छ मा निर्भर गर्दछ। यो पूर्णतया हजुरको भविष्य योजना, हजुरको परिवार को आकार, ऋणको कवर, आय आदि मा निर्भर गर्दछ। सामान्यतया यो हजुरको वार्षिक आयको १० गुणासम्म कभर गर्न सल्लाह दिइन्छ। आयमा हजुरले आम्दानी गर्ने विभिन्न स्रोतहरू समावेश गर्दछ, जस्तै: व्यवसायबाट आय, तलब, भाडा, निवृत्तिभरण, कृषिबाट आय र यस्तै।

मैले कति तिर्नुपर्छ?

भुक्तान गरिने रकम विभिन्न बीमाकहरू र बीमाको किसिम अनुसार फरक हुनेछ, तर जीवन बीमाकहरूले विचार गर्ने विशिष्ट कारकहरू हुन:

• बीमा रकम
• बीमा अवधिको लम्बाइ
• कभर र खरिद गरिएका थप ऐच्छिक सुविधाहरु

बीमाकले व्यक्ति-विशिष्ट कारकहरू पनि विचार गर्नेछन् जस्तै:

• उमेर
• उचाइ र तौल
• स्वास्थ्य इतिहास
• पारिवारिक स्वास्थ्य इतिहास
• पेशा
• जीवनशैली जस्तै रक्सी र सुर्ती आदिको सेवन

यदि मसँग पहिले नै मेरो रोजगारदाता मार्फत बीमा छ भने के हुन्छ?

जीवन बीमा केही रोजगारदाताहरूद्वारा सुबिधाको रूपमा आफ्ना कर्मचारीहरुको लागि प्रस्ताव गरिएको हुन्छ र प्रायः यसलाई ‘सेवामा मृत्यु’ कभरको रूपमा चिनिन्छ। सुनिश्चित हुनुपर्दछ कि सम्भावित भुक्तानीले हजुरको आश्रितहरूलाई आवश्यक पर्ने कभरको स्तर प्रदान गर्दछ? र याद गर्नुहोस् कि, यदि हजुरले काम छोड्नुभयो वा गुमाउनुभयो भने, कभर बन्द हुनेछ?

पुर्व-स्वास्थ्य अवस्थाहरूले मेरो बीमालाई असर गर्छ?

यो बीमकहरू बीच फरक हुनेछ, तर यदि हजुरसँग पुर्व-स्वास्थ्य अवस्था छ भने हजुरको बीमाशुल्क उच्च हुने सम्भावना बढी हुनसक्छ वा बीमा प्राप्त गर्न गाह्रो हुन सक्छ।

मेरो जीवन बीमाबाट कसलाई फाइदा हुन्छ?

जीवन बीमाबाट हजुर र आश्रित दुबैको लागि फाइदा हुन्छ ।

१. हजुरको परिवार

पति/पत्नी: वित्तीय स्थिरता सुनिश्चित गर्न र जीवन खर्च कभर गर्न मद्दत गर्न।

बालबालिका: उहाँहरूको शिक्षा, विवाह र भविष्यका आर्थिक आवश्यकताहरू पूरा गर्न।

आमाबाबु: यदि हजुर हेरचाहकर्ता हुनुहुन्छ भने, हजुरको जीवन बीमाले उहाँहरूको चिकित्सा र दैनिक आवश्यकताहरूलाई पुरा गर्न सक्छ।

२. आश्रितहरू

जो आर्थिक रूपमा हजुरमा निर्भर छन्, जस्तै भाइबहिनीहरू, विस्तारित परिवारका सदस्यहरू, वा अशक्त आश्रितहरू, हजुरको जीवन बीमाबाट लाभ उठाउन सक्छन्।

३. व्यापार साझेदारहरू

यदि हजुरसँग व्यवसाय छ भने, हजुरको जीवन बीमाले मद्दत गर्न सक्छ:

व्यापार ऋण तिर्न।

सञ्चालनहरू कायम राख्न मुख्य कर्मचारीहरू वा साझेदारहरूलाई क्षतिपूर्ति दिन।

४. परोपकारी संस्थाहरू

हजुरलाई मनपर्ने परोपकारलाई लाभार्थी बनाउन सक्नुहुन्छ।

५. साहुहरू

यदि हजुरसँग ऋण छ भने, मृत्यु लाभको अंश तिनीहरूलाई व्यवस्थित गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ, यसले हजुरका प्रियजनहरूलाई बोझ नपर्ने सुनिश्चित गर्छ।

उहाँहरूले कसरी लाभ उठाउँछन्

मृत्यु लाभ: एक कर-रहित एकमुष्ट रकम लाभार्थीहरूलाई कभर गर्न भुक्तान गरिन्छ:

अन्त्येष्टि लागत जस्तै तत्काल खर्च।

शिक्षा, धितो, वा दैनिक जीवन खर्च जस्ता दीर्घकालीन आवश्यकताहरू।

ऋण संरक्षण: वित्तीय दायित्वहरू (जस्तै ऋण)

आय प्रतिस्थापन: हजुरको आश्रितहरूको जीवन स्तर कायम राख्न हजुरको आय प्रतिस्थापन गर्न मद्दत गर्दछ।

सम्पत्ति योजना: जीवन बीमा सम्पत्ति कर व्यवस्थापन गर्न वा वित्तीय विरासत सिर्जना गर्न प्रयोग गर्न सकिन्छ।

जीवन तालिका के हो?

जीवन तालिकाहरू – जसलाई मृत्युदर तालिका वा एक्चुरियल तालिका पनि भनिन्छ – एक विशेष उमेरको व्यक्तिको अर्को जन्मदिन अघि मृत्यु हुने सम्भावना के हो र जीवन बीमा उद्योगमा आधारित उपकरणहरू हुनुहुन्छ भनेर देखाउँछन्। त्यस्ता तालिकाहरू प्रयोग गरेर, अनुमानहरू त्यो वर्षको उमेरमा बाँच्ने सम्भावना र विभिन्न उमेरका मानिसहरूको बाँकी जीवन प्रत्याशाको सन्दर्भमा निर्धारण गर्न सकिन्छ।

बीमा नियमन के हो?

बीमा नियमनले बीमा उद्योगको लागि काम गर्नेहरू बीच निष्पक्षता र व्यावसायिकता सुनिश्चित गर्न, बजारलाई ध्वस्त हुनबाट रोक्न, र बीमित र बीमकहरूलाई अभिभावकीय दिशानिर्देशहरू प्रदान गर्न बीमा बजारको निरीक्षण गर्ने निकायलाई बुझाउँछ। नेपाल बीमा प्राधिकरण नेपालमा बीमा ऐन, २०७९ अन्तर्गत बीमा व्यवसायको विकास, प्रणाली, नियमन गर्न स्थापना भएको स्वायत्त निकाय हो।